Francja Aresztowanie

31 lipca 2013 r. M. Ablyazov został zatrzymany na południu Francji, w miejscowości Mouans-Sartoux, około 8 km na północ od Cannes. Francuskie siły specjalne aresztowały Ablyazova na podstawie zawiadomienia Interpolu. Jednocześnie ukraińskie organy ścigania wystosowały wniosek o jego ekstradycję. Podobne wnioski o ekstradycję Ablyazova poza Ukrainą wystosowały także Rosja i Kazachstan. Francuski prokurator - Solange Legras, poinformował że Francja nie ma dwustronnego porozumienia o ekstradycję z Kazachstanem, wobec tego istnieje zagrożenie, że Ukraina i Rosja działają na zlecenie Astany.

Mukhtar Ablyzov podczas aresztowania legitymował się paszportem wydanym przez Republikę Środkowoafrykańską. Władze Republiki potwierdziły oryginalność dokumentu. Ablyazov został aresztowany przez wzmocnione siły policji, wyposażone w helikopter. Francuskie władze zasugerowały się pogłoskami szerzonymi przez rząd Kazachstanu, jakoby Ablyazov posiadał rozbudowaną prywatną ‘armię’.

Sąd w Aix-en-ProvanceW ciągu 24 godzin Ablyazov został przewieziony z Nicei do Aix-en-Provence, gdzie 1 sierpnia odbyła się pierwsza rozprawa. Francuski sąd apelacyjny w Aix-en-Provence odrzucił wniosek o uwolnienie Ablyazova za kaucją, utrzymując, że Ablyazov nie powinien opuszczać aresztu ze względu na własne bezpieczeństwo.
Adwokat Ablyazova - Bruno Rebstock powiedział, że decyzja sądu nie przesądza kwestii ekstradycji. Komentując decyzję Sądu Apelacyjnego w Aix-en-Provence wydał także następujące oświadczenie:

"Żałuję, że sąd przychylił się do sugestii prokuratora, orzekając, że w zasadzie nie można podjąć decyzji w sprawie zwolnienia pana Ablyazova z aresztu, dopóki Ukraina oficjalnie i szczegółowo nie wyjaśni, dlaczego żąda ekstradycji. Sędzia Przewodniczący podkreślił również, że sąd ma poważne obawy odnośnie bezpieczeństwa pana Ablyazova. Paradoksalnie, jego bezpieczeństwo było jednym z głównych powodów, dla którego sędziowie zdecydowali, że jego ochrona zostanie lepiej zapewniona, jeżeli pozostanie on w areszcie (…). Zespół prawny pana Ablyazova jest przekonany bardziej niż kiedykolwiek, że wszystkie materiały dowodowe wskazują na polityczny charakter wniosku, wystosowanego przez Ukrainę. Francuscy sędziowie nie będą mogli zignorować statusu uchodźcy, jaki posiada pan Ablyazov, któremu Zjednoczone Królestwo udzieliło azylu politycznego. Francuscy sędziowie nie będą mogli również zignorować zachowania kazachskich władz wobec żony i sześcioletniej córki pana Ablyazova, które zostały pojmane we Włoszech i są obecnie zakładnikami w Kazachstanie, do którego zostały przewiezione prywatnym odrzutowcem przez kazachskich dyplomatów w dniu 31 maja. I ostatecznie, francuscy sędziowie nie będą mogli zignorować realnego ryzyka, że, o ile dojdzie do jego ekstradycji do Ukrainy, pan Ablyazov zostanie następnie przekazany Kazachstanowi”.

Oświadczenie dzieci Ablyazova

W odpowiedzi na aresztowanie Ablyazova we Francji oświadczenie opublikowały także jego dzieci:

Dziś o 3 po południu we Francji został aresztowany nasz ojciec - polityk Mukhtar Ablyazov. Jak donosi policja, działania podjęto na wniosek władz Ukrainy. Nasz ojciec przebywa we Francji zgodnie z prawem. Za ukraińskim wnioskiem o ekstradycję stoi reżim kazachski. Nasz ojciec jest głównym politycznym przeciwnikiem dyktatora Kazachstanu, Nursultana Nazarbayeva, który prześladuje naszą rodzinę na całym świecie. Grozi mu prawdziwe niebezpieczeństwo. Wcześniej w Kazachstanie był torturowany, kilkakrotnie próbowano go też zabić. Obawiamy się, że Francja odda naszego ojca w ręce Nazarbayeva.Niedawno nasza mama i siostra zostały aresztowane i nielegalnie deportowane z Włoch do Kazachstanu. Prosimy władze francuskie o niewydanie naszego ojca. Jego prześladowanie ma charakter czysto polityczny. Boimy się o jego życie.

Madina i Madiyar Ablyazov

Decyzja o ekstradycji

26 września w sądzie w Aix-en-Provance zakończyła się druga rozprawa w sprawie zwolnienia z aresztu ekstradycyjnego Ablyazova. Sąd po wysłuchaniu stanowisk ogłosił przerwę do 3 października, kiedy to podtrzymał decyzję o utrzymaniu aresztu. Rozprawa w sprawie ekstradycji Ablyazova jest wyznaczona na 5 grudnia 2013 r. Sąd dwukrotnie przełożył termin rozprawy, ostatecznie 9 stycznia sędziowie przychylili się do obu wniosków ekstradycyjnych - Ukrainy i Federacji Rosyjskiej. Jako preferencyjne miejsce ekstradycji wyznaczono Federację Rosyjską.

Stanowisko prokuratury

Stanowisko prokuratury francuskiej jest zbieżne z argumentami podnoszonymi przez Kazachstan, zgodnie z którymi:

• paszport dyplomatyczny, którym legitymował się Ablyazov jest fałszywy (pomimo dostarczenia szeregu dokumentów potwierdzających jego autentyczność);
• Ablyazov został już skazany w wielu krajach i ukrywał się przed wymiarem sprawiedliwości (w rzeczywistości ciąży na nim wyrok brytyjskiego sądu, w którym został skazany za znieważenie sądu, co było konsekwencją sprawy wytyczonej Ablyazovowi w Wielkiej Brytanii przez kontrolowany przez rząd Kazachstanu BTA Bank, należący wcześniej do niego i siłowo znacjonalizowany przez władze);
• jest oskarżony przez Ukrainę o przestępstwa na dużą skalę (pomimo argumentacji obrony, że Ukraina, w której nie ma niezawisłych organów ściagania i sądów może wysunąć przeciwko niemu dowolne oskarżenia).

Prokurator Legras odmówiła dotychczas widzenia z ojcem jego najmłodszemu synowi - Aldiyarowi Ablyazovovi (12 l.), argumentując, że "będzie mu ciężko znieść to emocjonalnie". Tylko jeden raz w czasie pobytu opozycjonisty w areszcie zgodę na widzenie uzyskała jego córka Madina.

Amnesty International w sprawie Ablyazova

Amnesty International w sprawie aresztowania Ablyazova, stwierdziła, że władze Francji powinny zapewnić mu rzetelny proces oraz zagwarantować, że nie zostanie on wysłany do kraju, który mógłby go przekazać Kazachstanowi, gdzie byłby narażony na tortury i niesprawiedliwy proces. Amnesty International uważa, że w przypadku ekstradycji do Ukrainy istnieje duże ryzyko przekazania Ablyazova w ręce Kazachstanu. John Dalhuisen,

dyrektor Amnesty International ds. Europy i Azji Centralnej oświadczył:„Władze Kazachstanu chcą dostać Ablyazova za wszelką cenę (…). Francuskie władze muszą ostrożnie rozważyć każdą możliwą perspektywę, by mieć całkowitą pewność, że nie zostanie on wysłany do kraju, w którym byłby zagrożony lub zostałby natychmiastowo załadowany na pokład samolotu lecącego do Kazachstanu”.

Amnesty International w raporcie z lipca 2013 r. (Returns to Torture: Extradition, Forcible Returns and Removals to Central Asia) zwraca uwagę na rutynowo podejmowaną współpracę Rosji i Ukrainy z republikami Centralnej Azji, w tym Kazachstanem, w zakresie przekazywania osób ściganych przez reżim, często odbywających się z pogwałceniem praw człowieka.