Proces sądowy Pozwy kierownictwa BTA w angielskich sądach
Wiosną 2009 r., jedna z firm Ablyazova, która posiadała akcje w Banku BTA, rozpoczęła postępowanie arbitrażowe przeciwko rządowi Kazachstanu, dochodząc odszkodowania za bezprawne wywłaszczenie jej udziałów w Banku BTA. Po wszczęciu postępowania arbitrażowego, nowy zarząd upaństwowionego Banku BTA rozpoczął postępowanie przeciwko samemu Ablyazovowi oraz osobom z nim powiązanym.
-
O AUTORACHKto prowadzi stronę?
Serwis Mukhtar Ablyazov prowadzi Fundacja Otwarty Dialog. Treści publikowane na stronie są współtworzone przez członków rodziny Mukhtara Ablyazova.
więcej
W dniu 13 sierpnia 2009 r., znacjonalizowany Bank BTA otrzymał obowiązujące na całym świecie postanowienie o zabezpieczeniu aktywów Ablyazova (“Postanowienie o zabezpieczeniu”), zgodnie z którym Ablazov ujawnił obszerną listę aktywów.
Od 2009 r., Bank BTA wniósł do sądów angielskich 11 pozwów (“Pozwy”) przeciwko Ablyazovowi (oraz przeciwko różnym innym stronom, w zależności od charakteru danego pozwu). Podstawą do roszczeń Banku BTA jest to, iż naruszając swoje obowiązki, rzekomo nałożone na niego przez prawo Kazachstanu, Ablyazov spowodował, że Bank BTA zawarł transakcje, w wyniku których Bank BTA poniósł straty.
Trzy pozwy zostały wyznaczone przez sąd do rozpatrzenia podczas skonsolidowanego procesu, który rozpoczął się w listopadzie 2012 r. Z powodu okoliczności opisanych niżej, Ablyazov nie wziął udziału w rozprawie i jego dowody, obalające zarzuty, wysunięte przeciwko niemu przez Bank BTA, nie zostały rozpatrzone przez sądy angielskie.
Ablyazov podtrzymuje, że jest niewinny zarzucanego mu oszustwa oraz że zarzuty przeciwko niemu są bronią polityczną, użytą przez Prezydenta Kazachstanu, który próbuje wyeliminować Ablyazova jako swojego przeciwnika politycznego. Ablyazov wielokrotnie twierdził, że to właśnie nielegalne upaństwowienie Banku BTA w roku 2009 doprowadziło prosperującą instytucję bankową Kazachstanu do ruiny.
Ablyazov uważa, że postępowanie sądowe w Anglii jest częścią wspólnej kampanii, prowadzonej poza granicami Kazachstanu przez i z inicjatywy reżimu Nazarbayeva, do której zalicza również postępowanie karne i cywilne w Rosji i na Ukrainie. Ich celem jest doprowadzenie do końca sprawy wywłaszczenia majątku Ablyazova, a także podważenie i zniszczenie jego reputacji i pozycji w tych krajach oraz na arenie międzynarodowej.
W 2010 r. Ablyazov domagał się oddalenia zarzutów lub umorzenia postępowania („Wniosek o zawieszenie”), argumentując, że działania Banku BTA stanowiły i nadal stanowią nadużycie procesu sądu angielskiego, są uciążliwe i sprzeczne z angielską polityką publiczną, jako że stanowią kontynuację nielegalnych planów rządu Kazachstanu, których celem było wywłaszczenie majątku Ablyazova i wyeliminowanie go jako przeciwnika politycznego. Twierdził, że dążenia rządu Kazachstanu były realizowane z rażącym naruszeniem prawa międzynarodowego i łamaniem jego praw oraz były nielegalne z punktu widzenia prawa angielskiego. Twierdził też, że Bank BTA nie był niezależnym podmiotem prawnym, lecz poprzez państwowy fundusz majątkowy „Samruk-Kazyna” oraz osoby fizyczne, wyznaczone przez rząd Kazachstanu na stanowiska kierownicze Banku BTA, stanowił narzędzie w rękach tego rządu i znajdował się pod kontrolą Prezydenta Nazarbayeva i władz Kazachstanu. Ablyazov twierdził, że po wywłaszczeniu, Bank BTA jest wykorzystywany przez Prezydenta Nazarbayeva i jego reżim do ścigania Ablyazova, aby zrealizować ostateczny cel, jakim jest wyeliminowanie go jako siły politycznej, będącą w opozycji do prezydenta Nazarbayeva.
Wniosek o zawieszenie postępowania, złożony przez Ablyazova, został odrzucony. Sędzia uznał, że ponieważ wnioski o zawieszenie były uzasadnione istnieniem planów wyeliminowania Ablyazova jako przeciwnika politycznego, to argumenty Ablyazova we wniosku są nieuzasadnione, ponieważ nakładają na sąd konieczność podjęcia decyzji co do legalności działań niezależnego i suwerennego rządu w ramach własnej jurysdykcji, tj. ustalenie, czy upaństwowienie Banku BTA było w rzeczywistości nielegalne i nieważne. Sędzia stwierdził, że jest kwestią dyskusyjną, czy dominującym celem postępowania sądowego było doprowadzenie do wyeliminowania Ablyazova jako przeciwnika politycznego, lecz w dalszej części orzekł, że postępowanie nie było jednak nadużyciem procedury. Co ważne, zarzut, iż nie byłoby to możliwe, aby Ablyazov miał sprawiedliwy proces, ponieważ władze Kazachstanu podjęłyby kroki, w tym również prześladowanie świadków, aby zapobiec uzyskanie przez Ablyazova dowodów, informacji i dokumentów na poparcie swojej obrony, był sprawą, którą sędzia odroczył do czasu procesu w sprawie wniesionych zarzutów. Jednakże, jak opisano poniżej, Ablyazovowi nie zezwolono na uczestniczenie w tym procesie.
W dniu 29 stycznia 2011 r., Ablyazov otrzymał „Zawiadomienie o zagrożeniu dla bezpieczeństwa osobistego" (bardziej znane jako „Ostrzeżenie Osmana”) ze Stołecznej
Osman warning
- Ostrzeżenie o zagrożeniu życia i ryzyku zamachu na życie
- Najczęściej stosowane, gdy istnieje realne zagrożenie, ale brakuje wystarczających dowodów
Służby Policji Londynu (Metropolitan Police of London). Ostrzeżenie Osmana jest dokumentem, który oficjalnie ostrzega osobę, iż organy policyjne uważają, że bezpieczeństwo osobiste/życie tej osoby jest w niebezpieczeństwie. W ostrzeżeniu Osmana, dostarczonym Ablyazovowi, funkcjonariusz Stołecznej Służby Policji Londynu stwierdził, że: „może Pan zostać porwany lub doznać uszczerbku na zdrowiu; działania te mogą mieć podłoże polityczne. Policja nie jest w stanie zapewnić Panu całodobowej ochrony przed tym zagrożeniem”.
Równolegle z postępowaniem sądowym Bank BTA, poprzez swoich prawników “Hogan Lovells”, zlecił firmie detektywistycznej “Diligence” objęcie nadzorem Ablyazova i jego rodziny
Równolegle z postępowaniem sądowym, Bank BTA, poprzez swoich prawników “Hogan Lovells”, zlecił firmie detektywistycznej “Diligence” objęcie mniej lub bardziej stałym nadzorem Ablyazova i jego rodziny w Anglii i w innych krajach, przez długi okres czasu, prawdopodobnie trwający latami.
Na przykład, angielscy prawnicy Banku, „Hogan Lovell” przedstawili w sądzie dowody, które wskazują na to, iż w 2011 roku agenci, na zlecenie Banku BTA, miesiącami potajemnie śledzili i fotografowali m.in. żonę Ablyazova, jego czteroletnią wtedy córkę, jego pełnoletnią córkę, braci żony Ablyazova oraz ich rodziny w Rydze (Łotwa).
Bank BTA twierdził, jakoby celem tego nieustannego śledzenia było zabezpieczenie
Ablyazov twierdzi iż śledzenie jego oraz jego rodziny przez Bank BTA nie odbiega od sowieckiej operacji szpiegowskiej.
aktywów objętych Postanowieniem o zabezpieczeniu. Jednakże pozostaje niejasne, w jaki sposób stałe śledzenie Ablyazova, jego małoletnich dzieci oraz jego rodziny mogłoby przyczynić się do takiego zabezpieczenia. Stanowisko Ablyazova jest takie, iż nieustanne śledzenie, prowadzone przez Bank BTA (w rzeczywistości działający jako pełnomocnik władz Kazachstanu) nie odbiegało niczym od sowieckiej operacji szpiegowskiej, prowadzonej w stosunku do niego i jego najbliższej rodziny.
W dniu 16 maja 2011 r., Bank BTA wniósł o aresztowanie Ablyazova za obrazę sądu, spowodowaną rzekomo nieujawnieniem aktywów i/lub zarządzaniem majątkiem, co stanowiło naruszenie Postanowienia o zabezpieczeniu. Ablyazov zaprzeczył tym oskarżeniom. Jednakże, w dniu 16 lutego 2012 r., sędzia Teare uznał Ablyazova za winnego obrazy sądu angielskiego. Ablyazov nie pojawił się na ogłoszeniu wyroku i został skazany na 22 miesiące pozbawienia wolności za obrazę sądu.
Pozbawienie prawa do obrony
- sędzia Teare pozbawił Ablyazova obrony powołując się na rzekomą obrazę sądu
- za podstawę obrazy uznano nieujawnienie całości aktywów i niewstawienie się w sądzie
- Ablyazov wskazuje, że pobyt w więzieniu uniemożliwiałby mu obronę
- dla porównania: Polańskiemu, oskarżanego o gwałt (a więc sprawę karną, w przypadku Ablyzova mamy do czynienia z powództwem cywilnym) zezwolono na prowadzenie obrony za pośrednictwem jego prawników
Ablyazov nie oddał się w ręce sądu, ponieważ uznał, że w przypadku aresztowania znalazłby się w poważnym niebezpieczeństwie zamachu na jego życie (podczas pobytu w areszcie) na zlecenie reżimu Prezydenta Nazarbayeva. W ciągu ostatnich kilku lat inni przeciwnicy reżimu w Kazachstanie zostali zamordowani, a sam Ablyazov przeżył kilka zamachów na swoje życie. Uważał on także, że przebywając w areszcie, nie byłby w stanie w dalszym ciągu zbierać funduszy, koniecznych do pokrycia kosztów związanych z obroną w sprawach wniesionych przeciwko niemu, które następnie przegrałby z powodu braku obrony. Od lutego 2012 roku miejsce pobytu Ablyazova było nieznane. Uważa on, że z powodu swojego sprzeciwu wobec reżimu w Kazachstanie, podawanie jego miejsca pobytu stanowi dla niego zbyt duże niebezpieczeństwo, ponieważ reżim stara się go wyeliminować jako źródło opozycji politycznej.
W dniu 29 lutego 2012 r., na podstawie wniosku złożonego przez Bank BTA, angielski High Court wydał Nakaz zależny przeciwko Ablyazovowi („Nakaz zależny”). Nakaz zależny nakładał na Ablyazova obowiązek oddania się w ręce sądu, tak aby można go było aresztować, oraz wydania oświadczenia, ujawniającego jego aktualne aktywa. Oba wymogi zostały określone jako warunki, od których uzależniona jest jego możliwość obrony w prowadzonych procesach. Nakaz zakładał, że jeśli Ablyazov nie spełni warunków Nakazu Zależnego, jego obrona w ośmiu postępowaniach sądowych przeciwko niemu (na łączną kwotę 4,5 mld USD) nie zostanie dopuszczona, a Bank BTA będzie mógł uzyskać wyrok przeciwko niemu bez konieczności przeprowadzenia procesu.
Ablyazov nie oddał się w ręce sądu i w wyniku tego został pozbawiony możliwości obrony w procesach przeciwko niemu. W dniu 9 listopada 2012 r., argumenty obrony Ablyazova, które złożył w sądzie w stosunku do ośmiu postępowań cywilnych, wszczętych przeciwko niemu przez Bank BTA, zostały odrzucone przez sąd bez procesu. Bank BTA następnie uzyskał zgodę na przedłożenie orzeczenia przeciwko Ablyazovowi w tych postępowaniach.
W dniu 23 listopada 2012 r., na podstawie Nakazu zależnego, który pozbawił Ablyazova możliwości uczestniczenia w rozprawie, sędzia Teare wydał wyrok zaoczny, pod nieobecność obrony, bez procesu, w sprawie dwóch pozwów, znanych jako sprawy z powództwa DCM i Drey, na łączną kwotę 1,6 mld dolarów, a później, w dniu 19 kwietnia 2013 r., wydał wyrok w sprawie pozwu o ok. 1,2 mld dolarów (Wyroki).
Co ważne, podczas procesów w trzech sprawach, które rozpoczęły się w listopadzie 2012 r., Ablyazovowi nie dano możliwości złożenia wyjaśnień, nie uwzględniono argumentów obrony, które złożył i nie rozpatrzono materiałów dowodowych, złożonych w jego imieniu. Angielski High Court nie mógł zatem ocenić ani odnieść się do argumentów, przedstawionych przez Ablyazova.
Niekończący się proces
- Spór sądowy jest prowadzony od około 5 lat
- Obejmuje 11 pozwów złożonych w sądach angielskich
- Jest różnie opisywany przez sędziów, jako proces na „ogromną skalę” oraz wyraźnie przypominający „wojnę pozycyjną”
- Do chwili obecnej sąd wyższej instancji oraz Sąd Apelacyjny wydały już ponad 35 decyzji
Gdyby Ablyazov mógł skorzystać ze swojego prawa do obrony przeciwko zarzutom, jedną z jego linii obrony byłoby to, że zarzuty, wniesione przeciwko niemu były niesprawiedliwe, całkowicie umotywowane politycznie i że nie miał on sprawiedliwego procesu. Jak wyjaśnił, te argumenty nie zostały rozpatrzone przez sądy angielskie, ponieważ Ablyazov został pozbawiony prawa do rzetelnego procesu oraz prawidłowego wysłuchania i oceny jego obrony oraz jego obaw przez sąd.
Ablyazov wniósł sprzeciw wobec Postanowienia o zabezpieczeniu do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na tej podstawie, że Postanowienie o zabezpieczeniu stanowi naruszenie Artykułu 6 – prawa do sprawiedliwego procesu oraz Artykułu 1 Pierwszego Protokoły – prawo do posiadania. Obecnie oczekuje na wynik wniesionego sprzeciwu.
Przykłady ekstremalnych decyzji w ramach toczącego się postępowania
Podczas toczącego się postępowania, Bank BTA uzyskał szereg bezprecedensowych nakazów od sądów angielskich:
- Nakazy wydane dostawcom usług internetowych, będących hostami kont poczty elektronicznej, co do których kierownictwo Banku BTA miało podejrzenia, że pracowali z Ablyazovem lub na jego rzecz. Te nakazy zostały wydane bez wiedzy Ablyazova i były równoznaczne z szpiegostwem elektronicznym przez firmę prywatną. Bank BTA monitorował różne konta poczty elektronicznej.
- W listopadzie 2010 r., angielski sąd wyższej instancji (High Court) wyznaczył syndyków do gospodarowania majątkiem Ablyazova, aby chronić Bank BTA przed domniemanym ryzykiem roztrwonienia aktywów. Każdorazowo, angielski High Court dodaje kolejne firmy pod kontrolę syndyków na podstawie wniosków złożonych przez Bank BTA, nie powiadamiając o tym Ablyazova. Bank BTA twierdzi, że takie firmy stanowią część „koncernu Ablyazova”, jednak sam Ablyazov temu zaprzecza.
- Niedawno, w grudniu 2012 r., za „propagandę ekstremizmu” władze Kazachstanu zakazały działalności niezależnym gazetom opozycyjnym „Respublika” i „Vzglyad”, kanałowi telewizyjnemu „K +”, telewizyjnemu portalowi internetowemu „StanTV” oraz związanym z nimi stronom internetowym. Następnie, w dniu 25 stycznia 2013 r., sędzia Teare wydał nakaz jednostronny (ex parte) przeciwko trzem spółkom, należącym do kazachstańskiego polityka opozycyjnego, Muratbeka Ketebayeva, w którym postanowił zabezpieczyć je oraz wyznaczyć syndyków tych spółek, tak jakby to były aktywa Ablyazova i należały do „koncernu Ablyazova”. Zabezpieczone firmy są właścicielem opozycyjnego kanału telewizyjnego „K +”, który od lat konsekwentnie krytykował reżim Nazarbayeva w Kazachstanie. Firmy te są również w posiadaniu własnych domen internetowych: „Kplus-tv.net”, „stan.tv” i „Respublika-kz.com”. Ketebayev nie występuje w charakterze pozwanego w żadnym z toczących się postępowań, ani też nie został wezwany w charakterze świadka. Na wniosek Banku BTA, nakaz sądu angielskiego był utrzymywany w tajemnicy przez prawie miesiąc i został podany do wiadomości publicznej dopiero w dniu 22 lutego 2013 roku. Ponadto, w dniu 22 lutego 2013 r., sąd kazachstański wydał niezgodną z prawem decyzję o zamknięciu gazety „Respublika” i „Vzglyad”, kanału telewizyjnego „K +”, portalu informacyjnego „StanTV” jako „wspólnych mediów”, pomimo że takie pojęcie nie istnieje w ustawodawstwie Kazachstanu.
Stanowisko Ablyazova jest takie, że prezydent Nazarbayev uważa go za zagrożenie dla reżimu i poświęcił ogromne zasoby państwowe w celu wyeliminowania go. Szacuje się, że Bank BTA, który od 2009 roku przeszedł dwie restrukturyzacje i jest faktycznie bankrutem, wydał ponad 150 milionów funtów na prowadzenie procesów sądowych przeciwko Ablyazovowi i osobom z nim związanych.
Sprawa przeciwko Ablyazovowi jest bezprecedensowa. Spór sądowy jest prowadzony od około 4 lat, obejmując, jak wspomniano wcześniej, 11 pozwów złożonych w sądach angielskich. Proces sądowy był różnie opisywane przez sędziów, jako proces na „ogromną skalę” oraz wyraźnie przypominający „wojnę pozycyjną”. Do chwili obecnej sąd wyższej instancji (English High Court) oraz Sąd Apelacyjny wydały już ponad 35 decyzji w jego sprawie.
Będąc w posiadaniu pozornie nieograniczonych zasobów finansowych, Bank BTA w tych postępowaniach zachowywał się przesadnie agresywnie jak na stronę handlowego sporu sądowego. Bank BTA nieustannie składał pozwy przeciwko Ablyazovowi, pokrywając koszty postępowania, ujawnienia informacji, ujawnienie danych kontaktowych różnych osób z kręgu Ablyazova, wysuwając zarzuty naruszania postanowienia o zabezpieczeniu, oraz powołania drugiego składu Syndyków. Bank BTA złożył pozwy o uznanie winnym obrazy sądu przeciwko co najmniej czterem oskarżonym oraz jednej osobie, która była świadkiem w postępowaniu i nie była nawet oskarżona. Ablyazov uważa, że strategia przyjęta przez prawników Banku BTA Banku zakłada próbę zniszczenia przeciwników Banku finansowo poprzez składanie kolejnych pozwów przeciwko takim przeciwnikom, tym samym zmuszając ich do ponoszenia ogromnych kosztów prawnych na obronę.
