Używamy plików cookies!
by ułatwić korzystanie z naszego serwisu. Jeśli nie chcesz aby pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku
zmień ustawiewnia swojej przeglądarki. Zapoznaj się z naszą polityką prywatności.
In December 2016 Mukhtar Ablyazov’s extradition was refused, he was released from prison and granted a political refugee status in September 2020. Earlier, a number of his relatives and associates had been given international protection in various European countries. Thus, continuing to campaign for human rights in Kazakhstan and the rights of political refugees amongst them, we consider our mission largely fulfilled.
Should you wish to follow our activities or contact us, please visit odfoundation.eu.
We are aware of some technical errors and information in need of revision/update, but are not in a position to correct them due to limited capacity and resources. Access to the website has been given to the family members of Mukhtar Ablyazov who should be addressed in case of any media inquiries.
Open Dialogue Foundation
W grudniu 2016 roku odmówiono ekstradycji Mukhtara Ablyazova i został on zwolniony z więzienia, a we wrześniu 2020 roku przyznano mu status uchodźcy politycznego. Wcześniej wielu jego krewnych i współpracowników otrzymało ochronę międzynarodową w różnych krajach na terenie Europy. W związku z tym, kontynuując kampanię na rzecz praw człowieka w Kazachstanie, a wśród nich praw uchodźców politycznych, uważamy naszą misję za w dużej mierze spełnioną.
Jeśli chcą Państwo śledzić naszą działalność lub skontaktować się z nami, zapraszamy do odwiedzenia witryny odfoundation.eu.
Jesteśmy świadomi istniejących błędów technicznych i informacji wymagających korekty lub aktualizacji, ale nie jesteśmy w stanie poprawić ich ze względu na ograniczone możliwości i zasoby. Dostęp do witryny został przyznany członkom rodziny Mukhtara Ablyazova, do których należy kierować wszelkie zapytania ze strony mediów.
Fundacja Otwarty Dialog
В декабре 2016 года было отказано в экстрадиции Мухтара Аблязова, он был освобожден из тюрьмы и получил статус политического беженца в сентябре 2020 года. Ранее ряд его родственников и соратников получили международную защиту в различных европейских странах. Таким образом, продолжая вести кампанию по защите прав человека в Казахстане и прав политических беженцев в том числе, мы считаем свою миссию в значительной степени выполненной.
Если вы хотите следить за нашей деятельностью или связаться с нами, пожалуйста, посетите наш сайт odfoundation.eu.
Мы знаем о технических ошибках и информации, которая нуждается в пересмотре/обновлении, но мы не в состоянии исправить это из-за ограниченных возможностей и ресурсов. Доступ к сайту был предоставлен членам семьи Мухтара Аблязова, к которым следует обращаться в случае любых запросов СМИ.
Фундация "Открытый Диалог"
Historia banku BTA sięga czasów ZSRR. 15.10.1925 r. na mocy dekretu Prezydium Centralnej Rady Gospodarki Narodowej ZSRR powstał Prombank, wielokrotnie reorganizowany, od 2008 r. znany jako BTA Bank.
Poza Kazachstanem swoje struktury BTA ma m.in. w Rosji, na Ukrainie, Białorusi, Turcji czy Gruzji.
W 1998 roku w wyniku prywatyzacji udziały za 72 mln dolarów w banku nabył przedsiębiorca Mukhtar Ablyazov, który w 2005 roku objął funkcję prezesa rady nadzorczej BTA oraz stworzył strategię jego rozwoju. W okresie kierownictwa Ablyazova BTA zanotował dynamiczny wzrost, stając się jednym z najbardziej perspektywicznych banków na terenie WNP. Do 2008 r. BTA urósł do rangi lidera na rynkach wschodzących, stając się czwartym co do wielkości bankiem wśród WNP i jednym z trzech najszybciej rozwijających się banków na świecie. W 2007 r. magazyn Euromoney nazywał BTA najlepszym bankiem w Azji Centralnej, a w 2008 r. BTA otrzymał nagrodę Global Finance.
Serwis Mukhtar Ablyazov prowadzi Fundacja Otwarty Dialog. Treści publikowane na stronie są współtworzone przez członków rodziny Mukhtara Ablyazova.
więcej
Jednocześnie między 2006 a 2008 rokiem Mukhtar Ablyazov był naciskany przez prezydenta Kazachstanu, Nursultana Nazarbayeva by przekazać państwu 50% udziałów BTA. Ablyazov odmówił oddania aktywów banku pod kontrolę Nazarbayeva, w wyniku czego w lutym 2009 r. bank został znacjonalizowany pod pretekstem konieczności ratowania sektora bankowego od bankructwa.
W 2008 roku BTA stanowił największą komercyjną instytucję finansową w Kazachstanie, wyposażoną w rezerwy wewnętrzne pozwalające na współpracę z podmiotami zagranicznymi i krajowymi właścicielami wkładów. Jednocześnie BTA był największym wierzycielem gospodarki Kazachstanu – do banku należało ok 30% wszystkich kredytów udzielonych osobom prawnym. Przejęcie kontroli przez Fundusz Dobrobytu Narodowego „Samruk-Kazyna” – holding należący w całości do Kazachstanu, odbyło się pomimo dobrej kondycji BTA.
Kilka dni przed ogłoszeniem planu ratunkowego dla sektora bankowego, 23.10.2009 r. prezydent Nazarbayev podpisał nową ustawę, poszerzającą pełnomocnictwa ANF (Agencja Nadzoru Finansowego) i rządu w zakresie finansowym. Na mocy ustawy usankcjonowano siłowy wariant wejścia państwa do kapitału instytucji finansowej, o ile sytuacja danej instytucji - zdaniem organów - ulega pogorszeniu. Przewidziana została również odpowiedzialność karna dla kadry zarządzającej, jeśli ANF uzna jej prace za niewłaściwą.
28.10.2009 r. na posiedzeniu gabinetu ministrów, premier Kazachstanu Karim Masimov zaproponował czterem bankom, współtworzącym kazachski system bankowy – w tym BTA– przeprowadzenie państwowych inwestycji za pośrednictwem Funduszu Dobrobytu Narodowego „Samruk-Kazyna”. „Samruk-Kazyna”- holding, zarządzający aktywami państwowymi RK utworzony został 13.10.2008 r., na jego przewodniczącego wyznaczono zięcia Nazarbayeva, Timura Kulibayeva. Oficjalnym celem państwowej inwestycji było zapobieganie skutkom globalnego kryzysu finansowego
Na podstawie rekomendacji ANF opracowano plan działań ratunkowych, w tym dofinansowanie kapitału akcyjnego banków poprzez emisję akcji. Zgodnie z planem, w wyniku tej operacji do państwa miało przynależeć nie więcej niż 25% akcji czterech banków.
29.10.2008 r. na spotkaniu z premierem, Mukhtar Ablyazov pozytywnie odniósł się do propozycji dofinansowania kapitału akcyjnego BTA, spodziewając się, że współpraca z funduszem poszerzy ofertę kredytową banku oraz ustabilizuje sytuację gospodarczą.
Władze Kazachstanu utrzymywały, że w momencie kiedy potrzeba państwowej pomocy zniknie i system finansowy ustabilizuje się banki powrócą do pierwotnej formy. W warunkach kryzysu finansowego działania te zostały przedstawione jako najlepsze rozwiązanie mające maksymalnie powstrzymać procesy inflacyjne.
10.11.2008 r. przyjęto wielostronne porozumienie końcowe między FDN „Samruk-Kazyna”, ANF, Ministerstwem Finansów RK i bankiem narodowym RK – z jednej strony oraz czterema bankami – z drugiej strony. Państwo reprezentowane przez ANF i fundusz „Samruk-Kazyna” miało sprawować ścisłą kontrolę nad wykorzystywaniem przydzielonych środków. Prezydent Nazarbayev oświadczył, że partia polityczna „Nur Otan” będzie kontrolować „dostarczanie środków do konkretnych wykonawców”. Kayrat Kelimbetov, przewodniczący zarządu „Samruk-Kazyna” zaznaczył, że łączna kwota finansowania przeznaczona dla BTA Banku wyniesie około 2,3 mld dolarów .
W ocenie opozycyjnych mediów decyzja przyznania pomocy finansowej czterem najlepiej prosperującym bankom w Kazachstanie była przykrywką dla przejęcia kontroli nad sferą finansową.
28.01.09 r. „Temirbank”, spółka córka banku BTA przeszła pod kontrolę „Samruk-Kazyna”. Operacja ta była równoznaczna z przyjęciem kontroli nad 51% akcji BTA. W wyniku przetasowań w strukturze BTA 30.01.09 r. cena zwykłych akcji BTA spadła prawie o 40%.
29.01.09 r. ANF zażądała 100% prowizji z tytułu obsługi kredytów zagranicznych przez BTA. Ponadto BTA w ciągu zaledwie jednego dnia miał usunąć wszystkie nieścisłości, które zostały stwierdzone w wyniku ekspertyzy przeprowadzonej przez ANF.
2.02.09 r. na posiedzeniu gabinetu ministrów zostało wygłoszone oświadczenie w sprawie przejęcia przez państwo kontroli nad dwoma bankami wchodzącymi w skład systemu bankowego Kazachstanu — BTA i Alians. W ten sposób FDN „Samruk-Kazyna” wszedł w posiadanie 78,14 % akcji „BTA Bank” S.A.
Większościowy udział państwa w kapitale banku został umotywowany ekspertyzą ANF, w której stwierdzono o braku wypłacalności i poważnych naruszeniach procedur w BTA. Ekspertyza wskazywała m.in. na proceder udzielania kredytów obarczonych wysokim ryzykiem oraz odnotowywała kwotę brakującego kapitału własnego w wysokości 251,3 miliarda tenge. Wątpliwości co do ekspertyzy ANF budzi fakt, niewysuwania przez instytucję w 2008 r. żadnych poważnych zastrzeżeń pod adresem BTA, dotyczących poprawy sytuacji w zakresie udzielania kredytów dużego ryzyka. Dopiero 29.01.09 r. ANF zażądała naprawienia błędów wyznaczając na naprawę jeden dzień.
Mimo protestu środowisk opozycyjnych w odpowiedzi na ekspertyzę ANF gabinet ministrów podjął uchwałę dotyczącą usunięcia Mukhtara Ablyazova i jego pierwszego zastępcy Zhaksylyka Zharimbetova, a ich działania zostały uznane za „niezgodne z interesami właścicieli wkładów, wierzycieli i wymogami obowiązującego prawa”. Jednocześnie na członka Rady Nadzorczej BTA mianowano Armana Dunayeva, będącego wiceprzewodniczącym „Samruk-Kazyna”. Doradcą prezesa zarządu banku został mianowany Anvar Saydenov, były prezes Banku Narodowego Republiki Kazachstanu .
2.02.09 r. w odpowiedzi na działania władz Mukhtar Ablyazov złożył oświadczenie, w którym przejęcie BTA określił jako samowolę władzy, ostro krytykując działania rządu: „Urzędnicy odbierają biznes, którego nie stworzyli”. Ablyazov uznał także za wysoce prawdopodobne wszczęcie postępowania karnego wobec niego oraz członków kierownictwa BTA.
4.02.09 r. FDN „Samruk-Kazyna” przekazał na konto BTA 212 miliardów tenge (około 1,7 miliardów dolarów). Tego dnia w Almaty odbyła się również pierwsza konferencja prasowa z udziałem nowego kierownictwa banku, podczas której dokonano pierwszych podsumowań dotyczących nacjonalizacji. Stwierdzono odpływ depozytów oraz zgłaszanie
Dzień, w którym rząd Kazachstanu ogłosił przejęcie przez Samruk-Kazyna 78% akcji BTA, opozycyjne media nazwały „czarnym poniedziałkiem Ablyazova”, a samą operację przejęcia „finansowo-politycznym Blitzkriegem”.
roszczeń wierzycieli występujących z wnioskami o przedterminową spłatę pożyczek. W ciągu 15 dni BTA stracił 700 mln dolarów. Kierownictwo banku oświadczyło, że te zjawiska mają charakter tymczasowy, zaś bank posiada wystarczające rezerwy dla stabilnego funkcjonowania.
Sprawa przejęcia kontroli nad BTA była szeroko komentowana przez media w Kazachstanie. Media prorządowe podtrzymywały stanowisko władz utrzymując, że działania były koniecznie dla zapewnienia stabilności systemu bankowego. Działania te uznano za tymczasowe, wypierając się nazywania procesu przejęcia BTA mianem nacjonalizacji. Zdaniem niezależnych mediów, wejście państwa do kapitału BTA było równoznaczne z nacjonalizacją mającą na celu przejęcie banku. Dzień, w którym gabinet ministrów ogłosił przejęcie przez „Samruk-Kazyna” 78% akcji BTA, opozycyjne media nazwały „czarnym poniedziałkiem Ablyazova”, a samą operację przejęcia nazwano „finansowo-politycznym Blitzkriegem”. Zdaniem analityków, nacjonalizacja największych kazachstańskich banków była nie tyle reakcją na globalny kryzys, co próbą przeprowadzenia zmiany w sferze wpływów.
Tymczasem BTA po przejęciu kontroli przez „Samruk-Kazynę” odnotował drastyczny spadek wartości. 24.04.09 r. nowe kierownictwo BTA podjęto decyzję o wstrzymaniu spłaty długu podstawowego z tytułu zobowiązań banku, którego termin zapadalności upływał 20.04.09 r. do czasu uzgodnienia warunków z wierzycielami i inwestorami. Zdaniem prezesa Zarządu BTA Anvara Saydenova bank nie miał możliwości spłacenia wszystkich długów zagranicznych, zważywszy na fakt, iż spełnienie jednego żądania dotyczącego spłaty kredytu, daje także prawo domagania się spłaty pozostałym wierzycielom.
Kłopoty BTA zaczęły się pogłębiać. W dniach 16-17.05.09 r. minister finansów Kazachstanu Bolat Zhamishev i przewodnicząca ANF Yelena Bakhmutova wzięli udział w posiedzeniu Rady Zarządzającej Europejskiego Banku Rekonstrukcji i Rozwoju. Podczas posiedzenia władze japońskie uprzedziły rząd Kazachstanu, że jeśli nie zostanie znaleziony kompromis pomiędzy BTA i jego japońskimi wierzycielami, to przedstawicielstwa największych japońskich koncernów zostaną wycofane z kraju.
28.05.09 r. na spotkaniu z dziennikarzami Kayrat Kelimbetov, prezes FDN „Samruk-Kazyna”, oświadczył, że BTA Bank został zmuszony do spłacenia bankowi „Morgan Stanley” długu w wysokości 300 mln dolarów. Po tym jeszcze paru wierzycieli zwróciło się z żądaniem spłacenia długu. Wobec żądań wysuwanych przez wierzycieli kierownictwo BTA podjęło decyzję o restrukturyzacji długu.
Przeprowadzenie restrukturyzacji długów wymagało zatwierdzenia planu przez wierzycieli. 23.07.09 r. w Londynie odbyło się spotkanie z bankami i właścicielami euroobligacji. 3.09.09 r. BTA i Rada Wierzycieli podpisali podstawowe założenia zasad restrukturyzacji zadłużenia finansowego BTA oraz jego jednostek organizacyjnych. 18.09.09 r. podpisano Memorandum o wzajemnym porozumieniu, w którym zostały przedstawione warianty restrukturyzacji: w oparciu o wycenę BTA i w oparciu o wycenę wierzycieli. Zgodnie z pierwszym wariantem, kwota rekapitalizacji banku wynosiła 12,5 mld dolarów, a zgodnie z drugim wariantem - 9,2 mld dolarów.
23.11.09 r. Тemirbank, filia BTA Banku, przystąpił do restrukturyzacji długów w zakresie obligacji międzynarodowych i krajowych, a także niektórych transakcji dotyczących finansowania handlu.
7.12.09 r. w Londynie zostały podpisane Podstawowe Warunki Handlowe (Principal Commercial Terms Sheet) dotyczące finansowej restrukturyzacji BTA. Restrukturyzacja miała doprowadzić do utworzenia dodatkowego kapitału regulacyjnego o wysokości 11,13 mld dolarów. Osiągnięcie tego celu miało nastąpić poprzez zmniejszenie długu i zamianę części długu na kapitał akcyjny. Po zakończeniu restrukturyzacji FDN „Samruk-Kazyna” miał mieć pakiet większościowy w wysokości 85% akcji banku. Po zakończeniu restrukturyzacji, dług BTA wobec wierzycieli powinien wynieść 4,5 mld dolarów, przy czym 797 mln dolarów miało stanowić dług podporządkowany.
18.12.09 r. proces restrukturyzacji BTA Banku został uznany na terenie Wielkiej Brytanii. 2.03.10 r. także Sąd upadłościowy USA uznał proces restrukturyzacji BTA. W ten sposób strona kazachska uzyskała prawną ochronę procesu restrukturyzacji. W efekcie wszystkie roszczeniowe procesy sądowe w stosunku do BTA w USA i Wielkiej Brytanii zostały wstrzymane.
31.08.10 r. Wyspecjalizowany Sąd Finansowy w Almaty ogłosił pomyślne zakończenie procesu restrukturyzacji przeprowadzonego na kwotę 16,65 mld dolarów. W ramach procesu bank umorzył wypuszczone wcześniej obligacje oraz inne zobowiązania. W zamian wierzycielom wypłacono kwotę 945 mln dolarów USD. Bank wypuścił również nowe dłużne papiery wartościowe.
W wyniku restrukturyzacji wielkość zadłużenia finansowego Banku zmniejszyła się z 16,65 do 4,2 mld dolarów USD, a termin spłaty wydłużył się do 20 lat. Ponadto wierzyciele krajowi i zagraniczni stali się akcjonariuszami BTA, posiadając łącznie 18,5% jego kapitału akcyjnego.
Global Rating Group uznała restrukturyzację BTA za rozczarowującą i podkreśliła nadwyrężenie zaufania inwestorów. W grudniu 2010 roku Standard & Poor's i Fitch podwyższyli rankingi BTA Banku, wyrażając przy tym jednak obawy, co do pewności jego modelu biznesowego.
Według mediów opozycyjnych restrukturyzacja oznaczała niezdolność BTA do rozliczenia się z wierzycielami zagranicznymi.
Media rządowe informowały o ustabilizowaniu się sytuacji po restrukturyzacji. Podawano szacunkowe wskaźniki wzrostu ilości depozytów osób fizycznych. Według komunikatu prasowego „Samruk-Kazyna” bank zrealizował wszystkie zaplanowane wypłaty z tytułu odsetek i długu zagranicznego. Według mediów opozycyjnych restrukturyzacja oznaczała niezdolność BTA do rozliczenia się z wierzycielami zagranicznymi. Słaba kondycja finansowa banku była następstwem dokonania nacjonalizacji. Nowe kierownictwo BTA postawiło wierzycieli w sytuacji bez wyjścia – wierzyciele musieli zaakceptować restrukturyzację według planu BTA lub zgodzić się na utratę większości kapitału. Strona rządowa utrzymywała, że pomyślne przeprowadzenie negocjacji z zagranicznymi wierzycielami pozwoliło na obniżenie całkowitego zadłużenia zagranicznego o 11 mld dolarów. Media opozycyjne kładły nacisk na to, że BTA w terminie do 7.12.09 r. musiał podpisać jakikolwiek wspólny dokument z wierzycielami, w przeciwnym przypadku ANF mogłaby cofnąć bankowi licencję lub ogłosić tymczasowe zawieszenie jego działalności, co byłoby niekorzystne dla samych wierzycieli, wpływając na zmniejszenie możliwości odzyskania przez nich swoich środków.
Warunki przeprowadzenia restrukturyzacji były dość sztywne: z 11,6 mld dolarów długu uznanego przez BTA wierzyciele otrzymali około 5,57 mld dolarów (z tego 1 mld dolarów – gotówką, pozostała kwota wypłacona została w formie papierów dłużnych). Wierzycielom zaproponowano 15% akcji banku oraz obligacji z tytułu zwrotu aktywów; 85% akcji (po 136 dolarów za akcję) otrzymał FDN „Samruk-Kazyna”. W sumie tylko 48% całkowitej kwoty zadłużenia zostało wypłacone w takiej lub innej formie wierzycielom.
W istocie restrukturyzacja BTA oznaczała odmowę zrealizowania zobowiązań wobec akcjonariuszy. Część wierzycieli nie pogodziła się z takim stanem rzeczy i nadal broniła swoich interesów chcąc odzyskać swoje pieniądze od BTA. Roman Solodchenko skomentował sytuację następująco: „państwo nie stworzyło innych warunków dla restrukturyzacji długów, a alternatywą było bankructwo niekorzystne dla wierzycieli”.
Na początku 2011 r. pojawiły się przesłanki do ponownej restrukturyzacji BTA. 22.02.11 r. akcje BTA zostały wpisane na listę Luksemburskiej Giełdy Papierów Wartościowych i wycenione na 20,5 dolara za akcję. Tylko w ciągu kwietnia akcje straciły na wartości o 36,67%, a do czerwca o 62% w stosunku do wyceny z 22.02.11 r.
12.05.11 r. BTA opublikował sprawozdanie finansowe za 2010 rok, zgodnie, z którym kapitał banku po restrukturyzacji znajdował się na poziomie ujemnym (minus 709 mln dolarów). W październiku 2011 roku BTA opublikował wyniki audytu przeprowadzonego za pierwsze półrocze 2011 r., z którego wynikało, że według wielu wskaźników kapitał banku jest ujemny – minus 217 miliardów tenge. Ponadto wobec drastycznego spadku wartości akcji BTA, agencje ratingowe Fitch Ratings, Moody's Investors Service oraz „Ekspert RA Kazachstan” obniżyły ranking BTA.
W ciągu stycznia dwóch z przedstawicieli wierzycieli - Maarten Leo Pronk oraz Christoph Shoefboeck, opuścili Radę Nadzorczą BTA. 07.02.12 utworzono nową Radę Wierzycieli, powołaną do reprezentowania interesów wierzycieli w ramach planowanej nowej restrukturyzacji BTA.
23.04.12 r. kierownictwo BTA ogłosiło wstrzymanie wszystkich wypłat z tytułu obligacji przeznaczonych do odzyskania na kwotę ponad 5 mld dolarów.
03.12.2012 Na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy większością głosów (99,4%) został zaakceptowany nowy plan restrukturyzacji BTA. Rada Wierzycieli zaakceptowała plan opiewający na kwotę 1 611 mld tenge (10,9 mld dolarów USD). W ten sposób, w trakcie restrukturyzacji zadłużenie finansowe miało zostać obniżone z 11 mld do 3,3 mld dolarów, a termin spłaty zwiększony z 3 dо 12 lat. Ponadto w wyniku drugiej restrukturyzacji FDN ”Samruk-Kazyna” przejęło 97% kapitału akcyjnego banku.
W grudniu 2012 roku inwestorzy BTA Banku: Atlantica Holdings Inc., Baltica Investment Holding Inc. oraz Alan Kibliski i Jacques Glicksberg, jako osoby fizyczne, wystąpili z pozwem do Sądu Federalnego Manhattanu przeciwko FDN „Samruk-Kazyna”. W pozwie przedstawili pozwanemu zarzut oszustwa, którego ten dokonał, opracowując system obejścia ograniczeń dotyczących wypłaty dywidend.
W tym czasie ukazał się wywiad udzielony gazecie „Exclusive” przez prezesa firmy ratingowej Global Rating, Richarda Hainswortha, który stwierdził, ze BTA potrzebuje silnego lidera i dobrych menedżerów, którzy zdołają wyprowadzić bank z kryzysu. Na lidera wytypował Ablyazova, jako człowieka, który nie będzie „grać według zasad kazachstańskiej elity politycznej”.
